วิธีการใช้งานผ้ากันไฟ ที่ถูกต้องเพื่อป้องกันการเสื่อมสภาพการใช้งานผ้ากันไฟอย่างถูกวิธีควบคู่ไปกับการดูแลรักษาที่เหมาะสมเป็นหัวใจสำคัญในการยืดอายุการใช้งานและคงประสิทธิภาพของผ้ากันไฟให้พร้อมใช้งานอยู่เสมอ เพื่อป้องกันการเสื่อมสภาพก่อนเวลาอันควร และให้ผ้ากันไฟเป็นอุปกรณ์ที่เชื่อถือได้ในสถานการณ์ฉุกเฉิน นี่คือวิธีการที่ถูกต้อง:
1. การเลือกและจัดซื้อผ้ากันไฟที่ถูกต้อง (Initial Steps)
เลือกผ้าที่เหมาะสมกับงาน: ก่อนอื่นต้องเลือกประเภทของผ้ากันไฟที่เหมาะสมกับลักษณะงานและความเสี่ยง (ตามที่ได้กล่าวไปในหัวข้อการประเมินความเสี่ยง) เช่น ผ้าสำหรับงานเชื่อม (Welding Blanket) ควรทนสะเก็ดไฟได้ดีกว่าผ้าห่มดับเพลิง (Fire Blanket) สำหรับครัวเรือน
คุณภาพของวัสดุ: ลงทุนในผ้ากันไฟที่ผลิตจากวัสดุคุณภาพสูงและผ่านการรับรองมาตรฐานสากล เพราะวัสดุที่ดีจะมีความทนทานต่อการเสื่อมสภาพมากกว่า
พิจารณาการเคลือบผิว: ผ้าใยแก้วที่เคลือบซิลิโคนมักจะทนทานต่อการสึกหรอ การระคายเคือง และการเสื่อมสภาพจากปัจจัยภายนอกได้ดีกว่าผ้าที่ไม่เคลือบ
2. วิธีการใช้งานที่ถูกต้องเพื่อป้องกันการเสื่อมสภาพ
การใช้งานที่ถูกต้องจะช่วยลดความเสียหายและยืดอายุผ้าได้:
2.1 สำหรับงาน Hot Work (Welding Blanket):
ไม่ใช้ผิดประเภท: อย่าใช้ผ้าห่มดับเพลิงสำหรับครัวเรือนมาใช้ในงานเชื่อม เพราะจะเสื่อมสภาพและเสียหายได้ง่าย
ขนาดที่พอดี: ใช้ผ้าที่มีขนาดใหญ่เพียงพอที่จะคลุมพื้นที่ทำงานและวัสดุไวไฟได้อย่างมิดชิด การใช้ผ้าผืนเล็กเกินไปแล้วเกิดประกายไฟกระเด็นออกนอกผ้า จะทำให้ผ้าเสียหายและต้องเปลี่ยนบ่อย
ติดตั้งอย่างถูกต้อง:
การยึดตรึง: ยึดผ้าด้วยห่วงตาไก่ (Grommets) กับโครงสร้างที่แข็งแรง เพื่อป้องกันการปลิวหรือเลื่อนหลุด การที่ผ้าปลิวไปโดนเปลวไฟหรือสะเก็ดไฟโดยตรงอาจทำให้เสียหายได้ง่าย
หลีกเลี่ยงการพับทบ/บิดงอ: ในบริเวณที่ต้องสัมผัสความร้อนสูงหรือสะเก็ดไฟ ควรแผ่ผ้าให้เรียบและตึงที่สุด การพับทบอาจทำให้เกิดจุดรวมความร้อนและทำให้ผ้าเสียหายจากความร้อนได้เร็วกว่าปกติ
ตรวจสอบพื้นที่: ก่อนเริ่มงาน Hot Work ทุกครั้ง ควรตรวจสอบพื้นที่ให้แน่ใจว่าได้ย้ายวัสดุไวไฟออกไปหมดแล้ว และถ้าจำเป็นต้องคลุมด้วยผ้ากันไฟ ให้คลุมอย่างถูกต้อง
หลีกเลี่ยงการลากถู: ไม่ควรลากผ้ากันไฟไปบนพื้นผิวที่หยาบหรือมีของมีคม เพราะจะทำให้เกิดการฉีกขาดหรือสึกหรอได้ง่าย
2.2 สำหรับใช้ดับไฟเบื้องต้น (Fire Blanket - สำหรับคลุมไฟ):
ใช้เมื่อจำเป็นเท่านั้น: ผ้าห่มดับเพลิงสำหรับคลุมไฟควรใช้ในกรณีฉุกเฉินเท่านั้น ไม่ควรนำมาใช้เป็นผ้าคลุมป้องกันทั่วไปในชีวิตประจำวัน
คลุมไฟอย่างนุ่มนวลและมิดชิด: เวลาคลุมไฟ ให้คลุมอย่างระมัดระวังและให้นุ่มนวลที่สุด เพื่อไม่ให้เกิดแรงกระแทกหรือฉีกขาด และต้องคลุมให้มิด เพื่อประสิทธิภาพในการดับไฟสูงสุด การคลุมไม่มิดอาจทำให้ไฟปะทุซ้ำและผ้าเสียหายเพิ่มขึ้น
3. ความปลอดภัยในการใช้งาน
สวมใส่อุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล (PPE): โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อต้องสัมผัสกับผ้าใยแก้ว ควรใส่ถุงมือ แว่นตา และเสื้อแขนยาว เพื่อป้องกันการระคายเคืองจากเส้นใยขนาดเล็ก
อย่าใช้เกินขีดจำกัด: ห้ามใช้ผ้ากันไฟกับไฟที่ใหญ่เกินขนาดที่ระบุ หรือไฟที่เกิดจากแหล่งเชื้อเพลิงที่ไม่เหมาะสม (เช่น ไฟไหม้จากก๊าซรั่วไหล หรือไฟฟ้าลัดวงจรที่ยังไม่ได้ตัดกระแสไฟ) เพราะอาจไม่สามารถดับไฟได้และทำให้ผ้าเสียหายอย่างรุนแรง
4. การบำรุงรักษาและการจัดเก็บที่เหมาะสม
นี่คือปัจจัยสำคัญที่สุดในการยืดอายุการใช้งานของผ้ากันไฟ:
การตรวจสอบสภาพประจำ (Regular Inspection):
ตรวจสอบด้วยสายตา: ตรวจสอบรอยฉีกขาด, รู, รอยไหม้, คราบสกปรก, การเปลี่ยนสี, การแข็งกระด้างของเนื้อผ้า หรือการหลุดลอกของสารเคลือบ
ความถี่: สำหรับผ้า Welding Blanket ที่ใช้งานบ่อย ควรตรวจสอบ ก่อนและหลังการใช้งานทุกครั้ง สำหรับ Fire Blanket ที่เก็บในซอง ควรตรวจสอบอย่างน้อย ทุก 6 เดือน หรือตามคำแนะนำผู้ผลิต
ทำความสะอาดอย่างถูกวิธี:
หากผ้าเปื้อนคราบสกปรก คราบน้ำมัน หรือเศษโลหะ ควรทำความสะอาดตามคำแนะนำของผู้ผลิต หลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีรุนแรงหรือการซักด้วยเครื่องที่ไม่เหมาะสม เพราะอาจทำลายคุณสมบัติการกันไฟและสารเคลือบได้
ตรวจสอบให้แน่ใจว่าผ้า แห้งสนิท ก่อนจัดเก็บ เพื่อป้องกันการเกิดเชื้อราหรือการเสื่อมสภาพจากความชื้น
การจัดเก็บที่เหมาะสม (Proper Storage):
ที่แห้งและสะอาด: เก็บผ้ากันไฟในบริเวณที่แห้ง สะอาด ปราศจากฝุ่นละออง และความชื้น
พ้นจากแสงแดดโดยตรง: รังสียูวีจากแสงแดดสามารถทำให้วัสดุบางชนิดเสื่อมสภาพและเปราะเร็วขึ้น
ห่างจากแหล่งความร้อน: เก็บให้ห่างจากเตา เครื่องจักร หรือแหล่งความร้อนอื่นๆ ที่อาจทำให้ผ้าเสื่อมสภาพก่อนเวลา
ป้องกันความเสียหายทางกายภาพ: เก็บในลักษณะที่ป้องกันการฉีกขาด การทิ่มแทง หรือการกดทับ เช่น เก็บในซอง/กล่องบรรจุเดิม หรือแขวนไว้
ง่ายต่อการเข้าถึง: แม้จะจัดเก็บอย่างดี แต่ก็ต้องอยู่ในตำแหน่งที่มองเห็นได้ง่ายและหยิบใช้ได้สะดวกเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉิน
ข้อควรจำที่สำคัญที่สุด:
หากผ้ากันไฟชำรุดเสียหาย ไม่ว่าจะเล็กน้อยแค่ไหน ต้องเปลี่ยนใหม่ทันที! อย่าพยายามซ่อมแซมหรือนำกลับมาใช้ เพราะประสิทธิภาพการป้องกันจะลดลงอย่างมาก และอาจนำไปสู่อันตรายร้ายแรงได้
ปฏิบัติตามคำแนะนำของผู้ผลิต: คู่มือการใช้งานและการบำรุงรักษาจากผู้ผลิตเป็นแหล่งข้อมูลที่ดีที่สุดสำหรับผ้ากันไฟแต่ละชนิด
การปฏิบัติตามคำแนะนำเหล่านี้จะช่วยให้ผ้ากันไฟของคุณมีอายุการใช้งานยาวนานที่สุด และพร้อมเป็นแนวป้องกันแรกที่เชื่อถือได้ในยามฉุกเฉินครับ